Haarlem, Noord-Holland, Nederland

Tree: Nederlandse voorouders

Notes:
Haarlem is een stad en gemeente in Kennemerland en de hoofdstad van de Nederlandse provincie Noord-Holland.



Ligging



De stad ligt aan de rivier het Spaarne, en de stad heeft dan ook niet verrassend de bijnaam Spaarnestad. De gemeente Haarlem grenst aan de gemeenten Haarlemmermeer, Heemstede, Bloemendaal, Velsen en Haarlemmerliede en Spaarnwoude en telt 146.725 inwoners (1 januari 2007, bron: CBS). Het is sinds 1853 de zetel van het rooms-katholieke Bisdom Haarlem.



Geschiedenis van Haarlem



Haarlem ontstond als geestnederzetting aan het Spaarne en de eerste vermeldingen dateren uit de tiende eeuw. De naam Haarlem komt van Haarlo-heim, wat hooggelegen dorp betekent. Haarlem ontwikkelde zich op de verbindingsweg van zuid naar noord voorspoedig. Het werd de zetel van de Graaf van Holland. Graaf Willem II verleende Haarlem in 1245 stadsrechten. Haarlemse ridders hadden zich eerder die eeuw, in 1219, onder graaf Willem I onderscheiden door tijdens de vijfde kruistocht Damiate in te nemen. Als beloning mocht Haarlem sindsdien zwaard en kruis in zijn wapen voeren.



15e en 16e eeuw



In 1429 kreeg de stad het tolrecht. Het laat-middeleeuwse Haarlem kende textielnijverheid, scheepsbouw en veel bierbrouwerijen. De welvaart werd nadelig beïnvloed door de Hoekse en Kabeljauwse Twisten, de Opstand van het Kaas- en Broodvolk en de Tachtigjarige Oorlog. Toch was Haarlem aan het begin van de 16e eeuw één van de zes grootste Hollandse steden met elk meer dan 10.000 inwoners (de andere waren Leiden, Amsterdam, Dordrecht, Delft en Gouda). In 1573 viel de vesting na een maandenlange Spaanse belegering door Don Fradrique Alvarez de Toledo (Don Frederick), zoon van de gevreesde Hertog van Alva. In 1577 vertrokken de Spanjaarden en werd het Akkoord van Veere gesloten, waarin protestanten en katholieken gelijke rechten kregen. Vlaamse en Franse immigranten bezorgden de stad een nieuwe bloeiperiode (linnennijverheid).



17e en 18e eeuw



De bevolking van Haarlem groeide tot 40.000 inwoners in 1622 en 55.000 inwoners aan het einde van de 17e eeuw, waarmee Haarlem na Amsterdam en Leiden in grootte de derde stad was van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1631 werd Haarlem met Amsterdam verbonden via de trekvaart. Het systeem van trekvaarten en trekschuiten gaf Holland in de 17e eeuw een voor die tijd zeer efficiënt transportsysteem. Net als in Leiden geraakte in Haarlem de textielnijverheid in de 18e eeuw ernstig in verval. Tegen 1800 was het inwonertal teruggevallen tot ongeveer 20.000. In 1658 stichtte de Hollander Peter Stuyvesant Nieuw Haarlem aan de oostkust van Noord-Amerika. Later ging dit als de wijk Harlem deel uitmaken van de stad New York.



19e en 20e eeuw



In de 19e eeuw eeuw werden de vestingwerken gesloopt en vervangen door plantsoenen (Jan David Zocher). In 1839 reed de eerste Nederlandse trein tussen Haarlem en Amsterdam. In 1843 werd de spoorlijn verlengd naar Leiden. Toen in 1853 de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland werd hersteld (zie: Aprilbeweging), werd Haarlem bisschopszetel. Tussen 1895 en 1930 werd er aan de rand van de oude binnenstad een nieuwe kathedraal gebouwd, in neo-Byzantijnse stijl, de Kathedrale Basiliek Sint Bavo. Architect was Jos Cuypers, zoon van de beroemde Pierre Cuypers. Op 1 mei 1927 werd de gemeente Schoten deel van Haarlem. In 1954 vond in Haarlem het Universeel Esperantocongres plaats, Willem Drees was hier bij aanwezig en hield een toespraak in het Esperanto. Na de uitvinding van de boekdrukkunst, die vroeger aan de Haarlemmer Laurens Janszoon Coster werd toegeschreven, kreeg Haarlem een blijvende reputatie als drukkersstad, en is de huidige zetel van de Staatsdrukkerij en Johan Enschedé. Later is daar een reputatie als schrijversstad bijgekomen: veel bekende schrijvers zijn er geboren, of werkten er (Hildebrandt, Lodewijk van Deyssel, Louis Ferron e.v.a.).

City/Town : Latitude: 52.383790, Longitude: 4.643011