Kleinemeer, Sappemeer, Groningen

Notes:
Kleinemeer (Gronings: Klainmeer) is een buurtschap in de gemeente Hoogezand-Sappemeer in de provincie Groningen in Nederland. Het ligt ten zuiden van Sappemeer, evenals die plaats dankt Kleinemeer zijn naam aan een meer dat hier vroeger lag, maar dat in de tijd van de vervening is verdwenen.

De buurtschap dankt zijn ontstaan aan de Borgercompagnie, die vanaf Sappemeer zuid-oostwaarts begon met het afgraven van het veen. De rijkdom die dat turfsteken opleverde werd in Kleinemeer getoond. De plaats heeft drie veenborgen gekend: Woelwijk en Vosholen die inmiddels zijn verdwenen en de nog steeds bestaande veenborg Welgelegen.

Van 1710 tot ca. 1870 heeft in Kleinemeer een rooms-katholieke schuilkerk gestaan, gewijd aan St. Willibrordus. Het doopvont van deze kerk bevindt zich nu in de Willibrorduskerk in Sappemeer.

De historie van de St Vitusparochie

De jaren 1595 - 1796 (VIII)

De opvolger van de in 1716 overleden pastoor Pese heeft over de gevolgen van de vergroting van de kapel van Kleinemeer het volgende opgeschreven:

"In 't Jaar 1716 ben ik Joannes Toll tot deze statie gezonden in de hoop op den feestdag van Allerheiligen den eersten dienst te oefenen. Edog hebbe tot mijn groote droefheid den godsdienst door de Edelm. Heeren Staten (van Groningen) verboden gevonden. Hebbe derhalve mij genootsaakt gevonden eenigen tijd tot Groningen bij den seer Eerw. Heer Gerardus van den Berge, Aartspriester, op te houden, daarna in 't geheim nu hier dan daar den godsdienst gepleegt, edog na verloop van een halfjaar van d'Edelm. (niet sonder groote oncosten) de coniventie geobtineert van den godsdienst hier ter plaats te mogen oeffenen".

Uit het vorenstaande blijkt wel duidelijk dat de begintijd van de statie Kleinemeer moeilijk was. "Gedurende 73 Jaren was die kerk de eenige, niet alleen voor de gezamenlijke Veenkoloniën, maar ook voor eerder genoemde (blz. 21) oudere dorpen, in zover daar nog aanhangers van de leer der vaderen waren overgebleven of er zich nieuw gevestigd hadden. Het valt licht te begrijpen, welke moeite den katholieken uit Pekela en Winschoten - in welke beide plaatsen er nog al betrekkelijk vele woonden - een kerkgang naar Kleinemeer moet gekost hebben, vooral in het winterhalfjaar, wanneer de nog slechts half gebaande veen- en zandwegen zoo goed als volkomen onberijdbaar, de voetpaden moeilijk te passeeren en bovendien de dagen kort waren. Luidens de overlevering gingen dan ook van die veraf wonenden in het ongunstige jaargetijde alleen de mannen en bij uitzondering eenige jonge dochters en jonge vrouwen ter kerk".

Priester J.G. Heeres schreef in 1881 over deze kerkgangers nog het volgende: "Wanneer de lieden uit Pekela en Winschoten vier stevige uren gemarcheerd hadden, en hen een evenlange terugreis wachtte, hadden zij wel trek, iets te gebruiken."

City/Town : Latitude: 53.157011, Longitude: 6.786579