Search | Advanced Search | Search Families | Search Site

First Name:   Last Name:   ID:  

Photos
(Log in)

Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland

Tree: Nederlandse voorouders

Notes:
Noordhorn (Gronings: Noordhörn) is een dorp in de gemeente Zuidhorn van de Nederlandse provincie Groningen. Het ten noorden van het Van Starkenborghkanaal gelegen dorp telt 1.567 inwoners (1 januari 2012).



Geschiedenis



De naam Noordhorn betekent: noordelijke hoek en is een verwijzing naar de loop van de keileemrug (gast), die werd gevormd in het Saalien en die hier een knik maakt. Op deze zandrug ligt het dorp. Op een tweede knik, even ten zuiden, ontstond het dorp Zuidhorn.



De oorsprong van het dorp is onduidelijk. De enige archeologische vondst wordt gevormd door een strijdhamer. Het gebied lag lange tijd geïsoleerd door omringende moerassen, hetgeen nog versterkt werd door de uitbreiding van de Lauwerszee. Wel was er bewoning op het nabije eiland Humsterland. De oude grens tussen Noordhorn en het Humsterland werd gevormd door de Oude Riet. In de 13e eeuw werden de eerste dijken aangelegd in het gebied rond Noordhorn, waarop de eerste bewoning ontstond. Bekend is dat er rond 1280 een kerk werd gebouwd (nu de Nederlands Hervormde Kerk). De naam 'Noirthoren' wordt voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1398. Het toponiem horn komt echter reeds voor in een vredesverdrag uit 1338 wanneer gesproken wordt van ene Baldinghus Eninge de 'Hurum' (vermoedelijk vertegenwoordiger van Langewold). Noordhorn en Zuidhorn lagen aanvankelijk geïsoleerd, maar door de aanleg van verschillende dijken, begon het gebied langzamerhand een verbinding te vormen met de landschappen Middag, Humsterland, Vredewold en Westelijk Langewold. Deze dijkaanleg werd gerealiseerd door de monniken van Gerkesklooster, Cusemer en andere landeigenaren, die dijken begonnen aan te leggen ten noorden van de bestaande dijken vanaf 1320. Daarbij vormde een van de dijken ook een belangrijke heerweg tussen Friesland, de Ommelanden en de stad Groningen. Dit pakte zeer ongunstig uit voor beide dorpen, daar deze op de route lagen van de verschillende legertjes die het gebied van tijd tot tijd binnenvielen.



Tot de 15e eeuw was er nog geen centraal gezag in het gebied en heersten lokale hoofdelingen elk over hun eigen gebied. De macht van deze hoofdelingen varieerde, maar was in Noordhorn slechts beperkt tot lokaal niveau. De hoofdelingen bestreden elkaar vanuit hun stenen huizen. In de 14e en 15e eeuw was het gebied tussen de Zuiderzee en de Jade inzet in een strijd tussen de stad Groningen, die de rust in het gebied probeerde te bewaren en het alleenrecht op het stapelrecht probeerde te behouden; de graaf van Holland, die vond dat hij recht had op Friesland; een aantal Oostfriese hoofdelingen en bestaande veten tussen de Schieringers en Vetkopers. In 1398 was de graaf van Holland de Lauwers overgetrokken en gaf Noord- en Zuidhorn en Humsterland in leenheerschap aan zijn vertrouweling Pieter Reinerszoon. Hij kon zich echter niet handhaven en trok zich weer terug uit Friesland, waarmee het leenheerschap ook een wassen neus bleek.



Het dorp en zijn omgeving vormden meerdere keren het toneel van verschillende gevechten. In 1417 versloegen de Vetkopers onder leiding van Focko Ukena en Keno tom Broke de Schieringers bij het nabijgelegen Okswerd tijdens de Slag bij Oxwerd. Hierbij vielen 500 doden en werden 400 mensen gevangengenomen. Begin 15e eeuw vormde de Okswerderzijl een belangrijk strategisch punt, waardoor er een slot naast werd gebouwd (waarschijnlijk meer een soort blokhuis), waarna de zijl ook wel aangeduid werd met 'sloterzijl'. Het slot werd echter al snel weer geslecht als onderdeel van een vredesverdrag tussen de Vetkopers en Schieringers, zo blijkt uit een document uit 1432.



Ook in 1438 vond een veldslag plaats, waarbij het dorp gedeeltelijk in brand werd gestoken. Bij de herbouw van het dorp werd de structuur veranderd; de Oosterweg werd vervangen door de Langestraat als de hoofdas van het dorp. In 1498 vond er opnieuw een slag plaats; de Saksen onder leiding van de anti-Groningse Frankische veldheer Nittert Fox versloegen toen de stad-Groningers. Toen Fox' hoofdman Jurjen van Reijnsberg met 15 van zijn mannen in Noordhorn werd gedood, werd uit wraak het hele dorp op een paar huizen na volledig platgebrand evenals Zuidhorn. Het dorp werd weer opgebouwd (al vonden er in 1514, 1516 en 1522 opnieuw plunderingen en brandstichtingen plaats), maar raakte nu betrokken bij de Tachtigjarige Oorlog. De Spaanse troepen waren onder leiding van Francisco Verdugo opgetrokken naar de plaats. De Oranjegetrouwe troepen waren onder andere hier ingekwartierd bij mensen thuis (ook in Grijpskerk en Niezijl). Veel inwoners vluchtten het dorp uit op de vlucht voor het geweld. Uiteindelijk vond op 30 september 1581 de Slag bij Noordhorn plaats, waarbij de Spanjaarden onder Verdugo de troepen onder John Norris (of Norrits) en Willem Lodewijk op het veld ten westen van Noordhorn versloegen (later Norritsveld genoemd, naar John Norris). Hierbij vielen meer dan 2000 doden. De plaats werd opnieuw vernietigd en werd pas in 1594 opnieuw opgebouwd.



Rond 1780 bevond zich er een borg; Wolders genaamd, die later werd hernoemd tot Noordwijk.



In 1808 kreeg Noordhorn de status van gemeente door toedoen van Lodewijk Napoleon Bonaparte, die ze echter al snel weer kwijtraakte.



In 1890 werd de korenmolen De Fortuin gebouwd, die in 1983 werd gerestaureerd en nu de status van monument heeft, evenals de Nederlands Hervormde kerk en een doopsgezindenkerk uit 1838.

Media

Documents

Documents (Log in)

Birth

Matches 451 to 464 of 464

«Prev «1 ... 6 7 8 9 10

	Last Name, Given Name(s)	Birth		Person ID	Tree
451	Witsenboer, Martha Margartha	Wed 01 Feb 1888	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I391389	Nederlandse voorouders
452	Witsenboer, NN	Thu 23 Dec 1886	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I391388	Nederlandse voorouders
453	Wolters, Lambert Jans	Abt 1755	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I133543	Nederlandse voorouders
454	Zandsra, Klazina	Sat 25 Jul 1874	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I688299	Nederlandse voorouders
455	Zigter, Hindriktje	Fri 25 Apr 1862	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I552223	Nederlandse voorouders
456	Zigter, Wolter	Tue 17 Jan 1865	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I552224	Nederlandse voorouders
457	Zijlstra, Aukje Pieters	Sun 15 Jun 1788	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I777484	Nederlandse voorouders
458	Zuidema, Grietje	Wed 11 Oct 1871	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I134430	Nederlandse voorouders
459	Zuidema, Hinderikus	Sun 28 Jun 1891	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I426268	Nederlandse voorouders
460	Zuidema, Jan	Sun 28 Jun 1874	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I134424	Nederlandse voorouders
461	Zuidema, Jan	Sat 12 Aug 1876	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I134429	Nederlandse voorouders
462	Zuidema, Jantje	Mon 05 Sep 1881	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I134373	Nederlandse voorouders
463	Zuidema, Jantje	Tue 29 Apr 1902	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I705610	Nederlandse voorouders
464	Zuidema, NN	Fri 09 Jan 1885	Noordhorn, Zuidhorn, Groningen, Nederland	I134425	Nederlandse voorouders

«Prev «1 ... 6 7 8 9 10